Fout in Labermont-akkoord rechtgezet

Vlaanderen regelt al jaren de lokale verkiezingsuitgaven, zoals in het Lambermontakkoord van 2001 was afgesproken. Maar dat werd nooit in een wet geregeld. Het parlement wil die vergetelheid rechtzetten Vlaanderen krijgt dan toch de kans de uitgavenplafonds voor de gemeenteraadsverkiezingen op te trekken. Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Liesbeth Homans (N-VA) probeerde dat twee jaar geleden, maar werd teruggefloten door de Raad van State. Met een decreet wilde ze de maximumbedragen optrekken die partijen en politici aan hun lokale verkiezingscampagne mogen spenderen. De Raad van State oordeelde dat Vlaanderen daar niet voor bevoegd is. Het standpunt van de Raad van State kwam als een totale verrassing. Iedereen ging ervan uit dat de gewesten sinds het Lambermontakkoord in 2001 bevoegd zijn voor de organisatie, de regelgeving en de controle van de lokale verkiezingen. Bij die staatshervorming kregen de regio's meer autonomie. Maar de wetgeving werd nooit aangepast, ontdekte de Raad van State. Volgens de letter van de wet is de federale overheid nog altijd bevoegd om te bepalen hoeveel campagnemiddelen politici bij lokale verkiezingen mogen uitgeven. De regio's zijn bevoegd om te controleren of die regels worden nageleefd. In de praktijk wordt de wet niet gevolgd. Vlaanderen, Brussel en Wallonië hebben sinds de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 eigen regels over de uitgaven en de campagneluwe sperperiode voor de lokale verkiezingen. De federale overheidsdienst Binnenlandse Zaken, die de verkiezingen van de federale overheid regelt, zag daar nooit graten in. 'We zijn er altijd van uitgegaan dat de bevoegdheid was overgedragen. Daardoor was dat in de praktijk ook het geval', zegt Servais Verherstraeten, CD&V-fractieleider in de Kamer. 'We stellen dat nu ook juridisch op punt.' In de Kamer diende de meerderheid met de steun van de oppositiepartijen sp.a, Groen, Ecolo, PS en cdH een voorstel in tot herziening van de bijzondere wet, waardoor de regio's de volle bevoegdheid krijgen over de campagnemiddelen bij lokale verkiezingen. Om de wet te wijzigen is een tweederdemeerderheid nodig. Dat mag geen probleem zijn, aangezien de oppositie het initiatief steunt. 'Het is opvallend dat we een bijzondere wet gaan aanpassen terwijl er een communautaire stilstand was afgesproken', zegt NVA-Kamerlid
Inez De Coninck. 'Alle regio's zijn vragende partij voor die rechtzetting. Alle partijen zijn het eens en ik ben blij dat iedereen zich pragmatisch opstelt.' Het is niet duidelijk of de wetswijziging er nog op tijd komt om de uitgavenplafonds op te trekken voor de gemeenteraadsverkiezingen in oktober. Op het kabinet-Homans klinkt het dat de minister hoe dan ook niet van plan is de regels voor de verkiezingen te wijzigen. 'Het initiatief voor de regelgeving over de campagnemiddelen ligt eerder bij het parlement', klinkt het.

Bron: De Tijd, 2 februari 2018